Русско-киргизский словарь - ум

м.

1. (способность мыслить) акыл, эс, акыл-эс;

человек с умом акылдуу (эстүү) киши;

2. перен. (мыслитель) акылман, акылдуу киши;

лучшие умы человечества адамзаттын акылмандары;

быть в здравом уме акыл-эси ордунда болуу;

быть без ума аябай жакшы көрүү, аябай сүйүү;

сходить с ума перен. акылдан адашуу, жинди болуу;

сходить с ума по ком-л. бирөөнү өтө жакшы көрүп, акылынан адашуу;

браться (взяться) за ум акыл токтотуу; туу; акылга келүү;

он себе на уме ал кыйды неме;

в своём уме разг. акылы ордунда;

он не в своём уме разг. анын акылы ордунда эмес;

выжить из ума разг. алжуу, алжып калуу (картайгандыктан);

и в уме не было разг. оюма да (оюна да) келген жок;

из ума вон разг. эстен чыгып кетиптир; таптакыр унутулуптур;

прийти на ум разг. бир нерсени иштегиси келе калуу;

свести с ума

1) (довести до сумасшествия) жинди кылып салуу;

2) (пленить) башын айландыруу, башын тегеретүү;

сойти с ума жинди болуу;

ума не приложу разг. акылым жетпейт, түшүнүп болбойт, эмне кыларды билбейм;

уму непостижимо разг. акыл жеткис, акылга сыйбайт;

считать в уме көңүлдөн эсептөө (кагазга жазбай көңүлдөн эсептөө);

два в уме (при вычислении) эки көңүлдө;

от большого ума ирон. акылынын чоңдугунан, акмактыгынан;

на уме (в уме) оюнда;

я не знаю, что у него на уме анын оюнда эмне бар экенин мен билбеймин;

ум хорошо, а два лучше посл. кеңешип кескен бармак оорубайт;

ума палата см. палата;

ум за разум заходит см. разум;

задним умом крепок разг. көсөөнүн акылы түштөн кийин;

ты в уме? разг. дениң сообу?, жинди болдуңбу?;

на ум наставить разг. акыл уйрөтүү;

не твоего ума дело разг. сенин акылың жетер иш эмес, сенин ишиң эмес;

уму-разуму учить разг. акыл айтуу;

с умом (делать что-л.) бир нерсени түшүнүп, эстуу-баштуулук менен иштөө.